در نوشتار حاضر به بررسی مقایسه‌ای چهار مرورگر مطرح کنونی، یعنی اینترنت اکسپلورر، فایرفاکس، اپرا و سافاری خواهیم پرداخت.
بر اساس آمار و ارقام مربوط به سهم هر مرورگر در بازار، برنده کاملاً آشکار و مشهود است. بر اساس جدیدترین برآوردها، اینترنت اکسپلورر با سهم 80 تا 85 درصدی، یکه‌تاز بازار مرورگرها است. فایرفاکس با در اختیار داشتن سهم هشت تا سیزده درصدی از بازار، نزدیک‌ترین رقیب اینترنت اکسپلورر محسوب می‌شود.
سافاری با سهمی بین دو تا چهار درصد در رتبه سوم قرار دارد و Opera و aol Netscape نیز هر کدام با سهمی حدود یک درصد، نزدیک‌ترین رقبای Safari در بازار مرورگرها محسوب می‌شوند.
با این همه، بر اساس کیفیت، برنده مطلقی وجود ندارد. تا قبل از ورود IE7 سال‌ها بود که ضعف در قابلیت‌ها و امنیت، اینترنت‌اکسپلورر را در رقابت با دیگر مرورگرها به عقب رانده بود، اما اصلاحات ساختاری اساسی در IE7 بار دیگر این مرورگر پیر را قدرتمندانه وارد میدان رقابت کرد.
تقریباً همزمان با IE7، موزیلا نیز Firefox 2.0 را منتشر و روانه بازار کرد و در همین اثنا، سافاری (با ارائه نسخه 04/2) و اپرا (با ارائه نسخه 02/9 و نسخه آماده برای انتشار 1.9) آرام و دور از هیاهو و جنجال در مسیر رشد و اصلاح بودند.

به این ترتیب، برای اولین بار در طی چند سال اخیر، مرورگرهای برتر در سطحی تقریباً یکسان و مساوی قرار گرفتند. (یادآوری: به علت وجود اشکالات عمده و مهم در بررسی‌های انجام شده درباره مرورگر Netscape، از بررسی این مرورگر در زمره مرورگرهای برتر صرف‌نظر کردیم.)
بنابراین سؤال این است: باید از کدام مرورگر استفاده کنید؟ حقیقتاً بهترین کدام است؟
رای راهنمایی شما در انتخاب بهتر، از چهار کاربر حرفه‌ای درخواست کردیم به دفاع از مرورگر منتخبشان بپردازند. هر یک از این کارشناسان معتقد هستند که مرورگر منتخبشان بهترین است و با تمام وجود تلاش می‌کنند شما را نیز متقاعد و قانع کنند!
بنابراین تنها مرور بخشی از مقاله چندان منطقی نیست؛ زیرا هر قسمت از مقاله صرفاً حمایتی یک جانبه برای متقاعد کردن شما به برتری یک مرورگر است. پس برای نتیجه‌گیری منطقی توصیه می‌کنیم کل مقاله را مطالعه کنید.
فایرفاکس؛ بهترین مرورگر دنیا!
تمام ساکنان دنیای مجازی وب، یک‌صدا به شما می‌گویند: فایرفاکس بهترین مرورگر وب برای سیستم‌عامل ویندوز و مکینتاش است. حتی بعد از آن‌که مایکروسافت IE7 را پیش از آغاز سال جدید میلادی به بازار ارائه کرد، بسیاری از کاربران ویندوز که وب را به خوبی می‌شناسند، مرورگر فایرفاکس را برگزیدند.
جالب‌تر این‌که، کاربران ویندوز، فایرفاکس را نه فقط به دلیل ویژگی‌های آن، بلکه به خاطر سازگاری مناسب، امکان تطبیق‌پذیری عالی با نیاز و خواسته کاربر، و همچنین سهولت کاربرد، بر IE7 ترجیح می‌دهند.
ضعف‌های فراوان IE6 بیش از هر دلیل دیگری مسیر پیشرفت و ترقی فایرفاکس را فراهم کرد؛ زیرا IE6 غیراستاندارد بود. در مورد اینترنت‌اکسپلورر 7 نیز قضیه تفاوت چندانی ندارد.
سرانجام آنچه فایرفاکس را از دیگر مرورگرها متمایز و متفاوت می‌کند، بهره‌مندی از مجموعه‌ گسترده‌ای از برنامه‌های افزودنی است که کاربران مختلف برای بهبود عملکرد مرورگر و افزودن قابلیت‌های جدید به آن تدارک دیده‌اند.
کاربران فایرفاکس با استفاده از این افزودنی‌ها‌ ‌می‌توانند مرورگر را آن گونه که می‌پسندند، تنظیم نمایند. در حالی که واسط کاربری IE7 اجازه تنظیمات چندانی را به کاربر نمی‌دهد.
همچنین نوار ابزار مناسبی که در IE4 تا IE6 به چشم می‌خورد در IE7 چندان مشهود نیست. IE7 حتی امکان حذف بسیاری از برنامه‌های افزودنی موجود برای این مرورگر را در صورت عدم نیاز کاربر فراهم نکرده است.
اندازه و عملکرد
اپرا دقیقاً در نقطه مقابل فایرفاکس قرار دارد. همه چیز درباره اپرا در قابلیت‌های آن خلاصه شده است. ‌اگر چه اپرا با مجموعه‌ای از قابلیت‌های متنوع تزئین شده است، بسیاری از این قابلیت‌ها هیچ‌گاه توسط کاربران مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. البته این نقص تنها بخشی جزئی از عیوب این مرورگر محسوب می‌شود.

طراحان اپرا برای ایده‌های کوچک، کارشناسان ماهر و بزرگی هستند، اما قادر به پیاده‌سازی صحیح، روان و بی‌نقص افکار و اندیشه های کوچک خود نیستند و به همین دلیل، اپرا سراسر نقص و ایراد است!
تنها مزیت و برتری اپرا، حجم کم کارایی و عملکرد مناسب و قابل اطمینان آن است.
البته فراموش نکنیم که حجم نسخه International مرورگر اپرا در ویرایش 02/9 (نسخه ارائه شده در سایت6/72 (opera مگابایت است. در حالی که حجم Firefox 2.0 تنها 62/5 مگابایت است. همچنین البته به خاطر داشته باشیم که حجم Internet Explorer 7 برابر با 78/14 مگابایت است.
با این حال باید پرسید: کدام یک از این چهار مرورگر، این سه مرورگر به اضافه سافاری، سریع‌ترین است؟ به نظر من سرعت ملاک چندان مناسبی برای مقایسه نیست؛ زیرا هر چهار مرورگر به قدری سریع عمل می‌کنند که در عمل سرعت یکسانی را از خود به نمایش می‌گذارند. به علاوه، سایت‌های مختلف بسته به نوع محتویات و کدنویسی زمان‌های بارگذاری متفاوت و گوناگونی دارند.
امنیت؟ آنچه IE به آن محتاج است
امنیت چیست؟ سیستم امنیتی مداخله جوی IE7 مکرراً شما را با میله های زردرنگ و دیگر اعلان های پی‌در‌پی متوقف می‌کند. IE7 سعی می‌کند با این روش، امنیتی هم‌طراز با امنیت بالای فایرفاکس (بدون اعلان‌های مکرر و دست و پا گیر) را فراهم کند.
اگر وب‌گردی محدود و دست و پا بسته شما را ناراحت و عصبانی نمی‌کند، IE7 میزبان مناسبی برای وبگردی شما خواهد بود، اما من حس خوشایند آزادی با فایرفاکس را ترجیح می‌دهم.
فایرفاکس، اپرا و سافاری به ActiveXها اجازه اجرا نمی‌دهند و این قابلیت یکی از اصلی‌ترین دلایلی است که این مرورگرها را ذاتاً ایمن‌تر و مطمئن‌تر از IE ساخته است.
اگرچه حقیقتاً ActiveX ابزاری مناسب و آسان برای برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان نرم‌افزار است، با وجود تمام ویژگی‌های خود از قابلیت‌های امنیتی جاوا بی‌بهره است. در واقع ما تاوان اشتباه مایکروسافت در اوایل سال 1990 را می‌پردازیم. اما مطمئناً آینده از آن جاوا و جاوااسکریپت خواهد بود.
با این همه، قابلیت ضدفیشینگ در کدام مرورگر بهتر است؟ در حال حاضر اینترنت‌اکسپلورر تنها مرورگری است که شدیداً به این فناوری نیازمند است. البته وجود فناوری ضدفیشینگ تنها یکی از نیازمندی‌های امنیتی ضروری برای اینترنت اکسپلورر در تمام سیستم‌عامل‌های مایکروسافت و به ویژه ویستا به شمار می‌رود.
IE بدون در اختیار داشتن ابزارهای ضدجاسوس‌افزار و ضدفیشینگ، مرورگری ناامن و غیرقابل اطمینان خواهد بود. در حالی که نبود این ابزارهای حفاظتی در دیگر مرورگرها تا این اندازه خطرآفرین نیست. در حقیقت این تفاوت نه به دلیل طراحی بهتر مرورگرهای فایرفاکس، اپرا و سافاری در قیاس با IE، بلکه به این خاطر است که اکثر جاسوس‌افزارها و ابزارهای سرقت آنلاین، رایج‌ترین مرورگر دنیا یعنی IE را هدف قرار داده‌اند.
هدف اصلی سازندگان این‌گونه کدهای مخرب، کسب درآمد بیشتر است و این همان دلیلی است که IE را در کانون توجه سارقان آنلاین قرار داده است. البته فایرفاکس نیز به عنوان دومین مرورگر رایج دنیا، توجه بسیاری از سارقان آنلاین را به خود معطوف کرده است، اما موزیلا‌ زرنگ‌تر و با هوش‌تر از آن است که بازی را به سارقان آنلاین واگذار کند.
یک مرورگر واقعی‌
هنگامی که مایکروسافت از ویژگی‌هایی همچون پشتیبانی از RSS و قابلیت کار با Tabها به‌عنوان ویژگی‌های جذاب IE7 سخن می‌گوید، کاملاً مطمئن می‌شوید که IE7 ویژگی‌های جذاب و مبتکرانه‌ای ندارد.
این دو ویژگی که به عنوان قابلیت‌هایی جذاب در IE7 معرفی شده‌اند، در Firefox 2.0 نیز وجود دارند؛ مرورگری که قابلیت سودمندی همچون ابزار کنترل املای صحیح لغات با قابلیت استفاده در انجمن‌های وب، بلاگ‌ها، نظرات ارسالی برای سایت‌های وب و فرم‌های وب را دارد و همچنین قابلیت Undo Close Tab (توانایی بازگشت به عقب برای بازگشایی Tabهای بسته شده توسط کاربر) و بسیاری قابلیت‌های سودمند دیگر را ارائه داده است. .
هنگامی که در نهایت مایکرسافت تقاضای کاربران IE برای پشتیبانی از RSS و افزودن قابلیت استفاده از Tabها را پذیرفت، مسئله ضعف امنیتی و عدم سازگاری مناسب، بسیار نامساعدتر از آن که به سادگی قابل اصلاح و ترمیم باشد، نمود یافت.
مایکروسافت همچنین تلاش کرد با ارائه IE7 همراه با بروزرسانی‌های ضروری و حیاتی در بخش Automatic Updates ویندوز، مرورگر خود را بیش از پیش به کاربران سیستم عاملش معرفی کند و سهم IE7 را در بازار مرورگرها ارتقا دهد.
مایکروسافت این قابلیت را «نصب به صلاحدید کاربر» نامید؛ زیرا می‌توان از Automatic Updates خواست که IE7 را نصب نکند، اما به نظر می‌رسد عنوان «عدم نصب به صلاحدید کاربر‌» ‌برای آن مناسب‌تر باشد؛ زیرا انتخاب پیش‌فرض، نصب IE7 است. به این ترتیب مایکروسافت بدون توجه به نظر و خواسته شما، مرورگر 78/14 مگابایتی خود را به شما تقدیم می‌کند.
فایرفاکس مرورگری است که به جای توجه به نیازهای شرکت سازنده، صرفاً نیازهای کاربران را الگوی توسعه خود قرار داده است. این موضوع در نسخه نهایی این مرورگر قاطعانه اثبات شد. اگرچه Firefox 2 را نمی‌توان یک ارتقای بلندپروازانه دانست، قطعاً در قیاس با نسخه 5/1 نسخه کامل‌تر و بهتر است. فایرفاکس در مجموع بهترین قابلیت‌ها را برای کاربران فراهم کرده است. این مرورگر تمامی فاکتورهای لازم برای کسب عنوان برترین مرورگر را در اختیار دارد.
اینترنت اکسپلورر؛ اثبات شایستگی‌ها
در دنیای کامپیوتری نیز درست همانند دیگر زمینه‌ها، همه از برنده تنفر دارند. به همین دلیل همه با مایکروسافت دشمنی دارند! اما دشمنی همیشگی با مایکروسافت دلیل مناسبی برای تنفر از مرورگر جدید این شرکت نیست. در واقع، شما تعصبات خود را برای یک لحظه کنار بگذارید، حقایق بسیار مهم و قابل‌توجهی را درخواهید یافت: مایکروسافت بهترین مرورگر دنیا را ارائه کرده است. استفاده از قابلیت Tabها برای مرور صفحات، پشتیبانی عالی مرورگر از RSS و بهبود چشمگیر در امنیت دلایلی است که IE7 را به عنوان بهترین مرورگر در بازار مرورگر ها معرفی می‌کند.
سرانجام Tabها آمدند
پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان، مایکروسافت با تأخیر زیادی Tabها را به IE افزود، اما با افزوده شدن این قابلیت، IE از دیگر مرورگرها پیش پا افتاده است.
باز کردن، بستن و مرتب نمودن Tabها بسیار ساده و آسان است. در IE7 برخلاف مرورگرهای دیگری که از قابلیت Tab استفاده می‌کنند، کلید «X» (بستن Tab) روی تمام Tabهای باز دیده نمی‌شود و تنها Tab فعال قابل بستن است. با انتقال به Tab جدید کلید «X» نیز روی آن قرار می‌گیرد. (این قابلیت امکان مدیریت بهتر Tabهای متعدد را برای کاربر فراهم می‌کند).
قابلیت Quick Tabs در حال حاضر بهترین روشی است که امکان نمایش تمام Tabها در قالب نماهای بندانگشتی (../uploaded_files/10939/1/thumbnail) را در یک صفحه فراهم می‌کند. با کلیک روی هر ../uploaded_files/10939/1/thumbnail به سادگی به آن Tab منتقل می‌شوید و با کلیک روی کلید «X» به سادگی آن Tab را می‌بندید.
ابزار Tab List یکی دیگر از قابلیت‌های مفید و سودمند IE7 است. با کلیک روی کلید مربوط به این ابزار، تمام Tabهای فعال در قالب یک فهرست به کاربر ارائه می‌شود. با این قابلیت قادرید به راحتی Tab مورد نظر را در میان تمام Tabهای باز، بیابید و به آن سوییچ کنید. همچنین می‌توانید گروهی از Tabها را همانند یک آدرس در Favoritesذخیره کنید.
با استفاده از این قابلیت می‌توانید از مرورگر بخواهید فهرستی از سایت‌های خبریِ مورد علاقه یا سایت‌های مربوط به یک موضوع دلخواه را به صورت دسته‌جمعی برای شما باز کند. تنها کاری که باید انجام دهید این است که تمام سایت های مورد نظر را در Tabهای مجزا باز کنید و سپس این فهرست را همانند ذخیره یک آدرس در بخش Favorites، ذخیره نمایید. به این ترتیب می توانید در دفعات بعد تمام این فهرست را یکجا باز کنید.
مدیریت عالیRSSها
در واقع آنچه IE7 را از دیگر رقبایش متمایز می‌کند، پشتیبانی مؤثر و مناسب مرورگر از RSS است. کار با ابزار RSSخوان اختصاصی IE7 به قدری ساده و آسان است که حتی کاربران ناآشنا با RSS هم قادرند به راحتی از آن استفاده کنند. سادگی کار با این RSSخوان ممکن است شما را متقاعد نماید که نرم‌افزار RSSخوان محبوبتان را برای همیشه کنار بگذارید.
هنگامی که از یک سایت وب با خروجی RSS بازدید می‌کنید، کلید کوچک مربوط به RSS روی نوار ابزار مرورگر نارنجی رنگ می‌شود. با کلیک روی این کلید می‌توانید خروجی RSS مورد نظرتان را دریافت کنید.
با کلیک روی گزینه «Subscribe to this feed» می‌توانید آدرس‌های RSS مورد علاقه را همانند دیگر آدرس‌ها در بخش Favorites ذخیره کنید. همچنین می‌توانید آدرس‌های RSS را در یک پوشه جداگانه ذخیره نمایید.
RSSخوان آدرس‌های RSS شما را در یک قسمت جداگانه و مجزا در IE Favorites Center قرار می‌دهد. با انتخاب Feeds در بخش Favorites Center می‌توانید فهرست آدرس RSS موردنظر و پوشه‌های مربوط را مشاهده کنید.با کلیک روی آدرس‌هایRSS می‌توانید آن را باز کنید و بخوانید. همچنین با کلیک روی هر پوشه، آدرس‌های موجود در آن به شما ارائه می‌شود. برای به‌روزرسانی RSSهای موجود در بخش Favorites، نیاز نیست اقدام خاصی بکنید. چون IE به صورت خودکار آن ها را برایتان بروزرسانی می‌کند.
یک RSS Feed هر قدر هم که طولانی باشد، IE آن را در قالب یک صفحه با امکان مرور ساده و آسان در اختیار شما قرار می‌دهد. امکان جست‌وجو، مرتب‌سازی RSSها بر اساس تاریخ، عنوان و نام نویسنده و همچنین امکان فیلترگذاری روی خروجی ایجاد شده برای ارائه مطالب در یک موضوع خاص نیز وجود دارد.
به عنوان مثال، اگر در حال مطالعه یک RSS Feed از یک وبلاگ با موضوع مایکروسافت هستید، می‌توانید آن را برای ارائه مطالب مربوط به ویستا یا اینترنت اکسپلورر یا هر عنوان دیگری فیلترگذاری کنید.
IE در ویندوز ویستا، در قیاس با اکس‌پی عملکرد به مراتب بهتری را ارائه می‌دهد. در ویستا RSS Feedها به صورت زنده و به همان ترتیبی که وارد می‌شوند، در یک نمایشگر جذاب RSS که روی دسکتاپ تعبیه شده است، نمایان می‌گردند. با این قابلیت می‌توانید بدون نیاز به هیچ اقدامی به مطالعه RSSها بپردازید؛ زیرا آن‌ها به صورت خودکار روی دسکتاپ شما قرار گرفته‌اند.
بهبود امنیت
همواره بیشترین انتقادها درباره مشکلات و ضعف‌های امنیتی در IE بوده است. اگر چه در مورد نسخه‌های پیشین IE انتقادهای امنیتی مطرح شده کاملاً صحیح و منطقی است، در مورد IE7 به هیچ وجه پذیرفته نیست. در نسخه اخیر IE سطح امنیتی بسیار بالایی برای کاربر فراهم شده است.
شاید از دید کاربر مشهودترین ابزار امنیتی در IE7، ابزار ضد فیشینگ مرورگر باشد، اما قابلیت‌های امنیتی IE تنها در این ابزار خلاصه نشده است. بیشتر قابلیت‌های امنیتی مرورگر در پشت اینترفیس مرورگر نهفته است؛ جایی که برای کاربر مشهود و قابل رویت نیست.
IE7 از توانایی‌ها و قابلیت‌های متعددی برای محافظت در برابر بدافزارها بهره می‌برد. از جمله قابلیت محافظتی جدید موسوم به URL-handling که سیستم را در برابر URLهای مخرب (URLهایی با عملکردی مشابه با بدافزارها و اکسپلویت‌ها به سیستم آسیب می‌رسانند) محافظت می‌نماید و از سرریزشدن بافر به واسطه اجرای کدهای مخربی که بدون اطلاع کاربر اجرا می‌شوند، جلوگیری می‌کند.
همچنین در نسخه اخیر IE روش محافظتی جدیدی در برابر اسکریپت‌ها ارائه شده است که اجازه می‌دهد اسکریپت‌ها تنها روی محتوای همان دامنه منبع اثر کنند. (این قابلیت در مقابله بهتر با حملات فیشینگ نیز مؤثر است).
محافظت در برابر ActiveXها یکی دیگر از قابلیت‌های امنیتی IE7 است. محافظت در برابر خطرات مربوط بهRSS ها نیز یکی دیگر از قابلیت‌های امنیتی پیش‌بینی شده در این مرورگر است. (برای مثال، IE7 تنها RSS Feedهای کاملاً معتبر را قبول می‌کند و از پذیرش RSSهای مشکوک و نامطمئن خودداری می‌کند).
Protected Mode، قدرتمندترین ابزار امنیتی در IE7 است که تنها در ویستا قابل استفاده است. Protected Mode، سیستم‌عامل را از آسیب‌پذیری در برابر خطرات ناشی از عملکرد اینترنت‌اکسپلورر یا دیگر برنامه‌های افزودنی اینترنت‌اکسپلورر محافظت می‌کند.
به عبارت دیگر، حتی اگر بدافزارها بتوانند از تمام ابزارهای محافظتی IE عبور کنند، باز هم قادر به آسیب‌رسانی به کامپیوتر شما نخواهند بود؛ زیرا Protected Mode، اینترنت اکسپلورر را در درون یک گاوصندوق امن و غیر قابل نفوذ حفاظت می‌کند.
رقبا در یک نگاه
فایرفاکس تنها رقیب اصلی IE در بازار مرورگرها است. سهم اپرا و سافاری در بازار مرورگرها به قدری ناچیز است که می‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد، اما فایرفاکس تلاشی گسترده و بی‌وقفه را برای کسب سهم بیشتر در بازار مرورگرها آغاز کرده است.
بسیاری از کاربران، مایکروسافت را به ناتوانی در ارائه نوآوری و ابتکار محکوم می‌کنند. حال آن‌که فایرفاکس نیز در همین آغاز راه علایم این ناتوانی و ضعف را از خود بروز داده است به Firefox 2.0 نگاه کنید. آیا می‌توانید یک ویژگی اصلی جدید و منحصربه فرد را در این مرورگر نام ببرید؟
اینترفیس مرورگر هیچ تغییری نکرده است و همان نما و ظاهر قدیمی را دارد. پشتیبانی مرورگر از RSS بسیار نامناسب و به عبارت بهتر، ناامید کننده است. قابلیت Live Bookmark مرورگر نیز چندان مناسب و قابل استفاده نیست.
موزیلا‌ لااقل ‌می‌توانست با افزودن قابلیتی مشابه با Quick Tabs در IE، مدیریت Tabها را در نسخه اخیر فایرفاکس بهبود بخشد، اما حتی زحمت افزودن این ویژگی مناسب را نیز متحمل نشده است. به استثنای ویژگی پشتیبانی از اکستنشن‌ها در مرورگر فایرفاکس که از قابلیت پشتیبانی از برنامه‌های افزودنی (add - in) در IE بهتر و مناسب‌تر است، می‌توان چنین نتیجه گرفت که IE به سادگی فایرفاکس را مغلوب کرده است.
کلام آخر
بدون تردید تاکنون درباره مقایسه مرورگرهای IE ،Firefox ،Opera و Safari علاوه بر این مقاله، مطالب بسیاری را شنیده یا خوانده‌اید. مطالعه و مقایسه گفته‌ها و نظرات منتقدان مختلف درباره مرورگر ها می‌تواند به شما در انتخاب بهترین مرورگر کمک نماید.
البته راه بهتری هم وجود دارد. به آمار و ارقام دقت کنید. اعداد هیچ گاه دروغ نمی‌گویند. اینترنت اکسپلورر بیش از هشتاد درصد از سهم بازار را در اختیار دارد و شواهد حکایت از آن دارد که این رقم در آینده نزدیک تغییر نخواهد کرد. مردم به قدری باهوش و زیرکند که در صورت عدم رضایت از IE مرورگرهای رقیب را دانلود و تجربه کنند، اما شواهد نشان می‌دهد که کاربران از IE راضی بوده‌اند و با توجه به اصلاحات فراوان صورت گرفته در IE7، کاربران راضی‌تر از همیشه خواهند بود.